Ovog puta vas vodimo kroz misteriozni život arhitekte i slikara, Leonida Šejke, otkrivamo kako je nastala grupa Mediala, a sve to kroz prizmu umetnikove ljubavi prema dve nestavkidašnje umetnice, slikarke Olje Ivanjicki i pesnikinje Marije Čudini.
…
Sredinom prošlog veka, usred Beograda, učmalog i uspavanog u socrealizmu, gde enformel stvara „slučajnu umetnost“, jedna grupa mladih slikara, pisaca, kompozitora, arhitekata, filozofa i pesnika odjednom dovodi do obnove „integralnog“ slikarstva, ali i do odbacivanja i zapadnog i istočnog modela kulture, praveći od Beograda jedno duhovno središte, iako na margini tekućih i zvaničnih umetničkih praksi.
Među umetnicima i kreativnim duhovima koji su zajednički stvarali u to vreme, kao što su Miro Glavurtić, Dado Đurić, Uroš Tošković, Ljuba Popović, posebno se ističe Leonid Šejka, arhitekta po obrazovanju, a slikar, istraživač i filozof po opredeljenju.
Završio je srednju arhitektonsku školu a zatim i Arhitektonski fakultet u Beogradu. Odmah po završetku studija dobija posao na gradilištu u Čačku. U toj atmosferi i sredini u kojoj se „radilo po zadatku“, doživljava duhovnu krizu i tada počinje da crta i piše. Samovoljno napušta radno mesto i vraća se za Beograd da bi se upisao na studije slikarstva.
Nešto kasnije, Leonid Šejka upoznaje i Olju Ivanjicki sa kojom zajedno radi na idejnom rešenju spomenika za centar Beograda – danas Trga Nikole Pašića. To je i vreme ljubavi između Olje i Šejke, vreme zajedničkih istraživanja u umetnosti, suprotstavljanja tadašnjem establišmentu kroz „vraćanje integralnom slikarstvu“.
Potraga za integralnom slikom sveta
Iz te ljubavi nastaje i prvo Društvo prijatelja Baltazara, koje 1958. prerasta u grupu Mediala. Osnove Mediale su na duhovnim temeljima umetnosti, potpomognutim hrišćanskim misticizmom i filozofijom, u potrazi za integralnom slikom sveta a ne samo umetnosti, u vreme kada se takva umetnost najmanje vrednovala.
Prva izložba grupe Mediala Medijalna istraživanja, na kojoj izlažu Leonid Šejka, Miro Glavurtić, Olja Ivanjicki i Vladan Radovanović, odmah privlači pažnju i režima i kritike. Promene koje Mediala gotovo proročki najavljuje, skoro svi dočekuju na nož.
Leonid Šejka je svakako bio prvi na udaru kao glavni pokretački duh i teoretičar grupe Mediala. On je opčinjavao kao superioran mislilac, oko koga su se okupljali najznačajniji umetnici, pesnici, književnici, poput Danila Кiša, Miodraga Pavlovića, Mirka Кovača.
Renesansna princeza
Leonid Šejka je bio oženjen Marijom Čudinom, najvećom posleratnom i može se slobodno reći najmističnijom hrvatskom pesnikinjom, koji je zvao renesansna princeza. Godine braka i života udvoje nisu bile lake zbog nemaštine, ali je kreativan i duhovni rad uvek bio prisutan, do samog kraja, odnosno raspada braka.
Šejka je poslednje godine proveo u braku sa Anom Čolak-Antić, kustoskinjom beogradske Galerije grafičkog kolektiva. Upravo zahvaljujući njenom naporu da sakupi Šejkine rasute crteže, slike i objekte, posle Šejkine smrti, Muzej savremene umetnosti u Beogradu vlasnik je legata koji sadrži najveći deo Šejkinog opusa.
Šejka Кlasifikator, Reg Talbot fotograf, Leon Leš i Leon van Кis
Prvu samostalnu izložbu Šejka je priredio u Beogradu 1958. godine. Sebe je predstavljao kroz četiri ličnosti, Šejka Кlasifikator, Reg Talbot fotograf, Leon Leš i Leon van Кis. Njegov opus je širok i može se podeliti u nekoliko celina: Multiplikacija predmeta, Đubrište, Skladište, Enterijer, Mrtve prirode.
Pored slikarstva, bavio se ilustracijom knjiga, skulpturom, često praveći kutije kao posebne umetničke objekte. Pisao je i 1964. godine je objavljen Traktat o slikarstvu za koji je dobio i tada prestižnu Nolitovu nagradu. Njagovi tekstovi, skice i istraživanja tek su prvi put objavljeni deset godina posle smrti u dve knjige pod nazivom Grad i Đubrište Zamak.
Interesantno je da Leonid Šejka svoj životni put i svoju teoriju umetnosti označio kao sistem prolaska od Grada preko Đubrišta do Zamka, aludirajući tako na postavku pakao – čistilište – raj. Razvijao je ideju centra – Kadis, povezujući u njemu magiju ekstrema, odnosno jedinstvo suprotnosti. U socijalističkom i prilično zatvorenom Beogradu pedesetih i šezdesetih godina, Leonid Šejka je postavio ideje koje ga mogu okarakterisati kao poslednjeg umetničkog i filozofskog proroka.
Ove godine, u decembru, navršava se 50 godina od smrti Leonida Šejke. I Šejkin konačni odlazak nije bio bez izvesne simbolike i sa posebnim pečatom ritualnog. Umro je 15. decembra 1970. godine u Beogradu, na isti datum kao i jedan veliki slikar i Šejkin najveći uzor, Vermer van Delft, koji je rođen 1632. godine tačno 300 godina pre Šejke. Poslednjim zapisom, Leonid Šejka je dao i svoj credo: Slikanje je oblik molitve.
Кratak zemaljski život, ali velika stvaralačka snaga, inventivnost, filozofski pristup i dodir možda i „onostranog“, od Leonida Šejke napravili su svojevrstan kult.
