U izdanju Muzeja moderne i savremene umetnosti u Rijeci u martu 2020. pojavila se knjiga-čitanka, Between mobility control and social transformation (Između kontrole kretanja i društvenih promena).
Čitanka je objavljena kao epilog četvorogodišnjeg umetničko-interdisciplinarnog projekta Rizikuj promenu sa fokusom na migracijama. Napisana je na 336 strana, u desetak tekstova na engleskom jeziku, iz područja antropologije, socijalne psihologije, kao i umetničkih i kustoskih praksi, donosi teme o migracijama u 21 veku.
Teoretičari i praktičari različitih profila, uglavnom učesnici izložbi i simpozijuma koji su održani u okviru projekta, napisali su tekstove koji su podeljeni u tri velika poglavlja:
- Stranac, izbeglica, građanin, turist – Evropa kao prostor negostoljubivosti;
- Stranputicama multikulturalizma do prostornog odvajanja – klaustrofobija savremenih gradova;
- Pripada li Balkan Evropi? – pitanje političke i socijalne integracije na granicama Evrope.
U prvom poglavlju knjige nalaze se tekstovi Željka Senkovića, Ksenije Orelj, Sabine Salamon, C. J. Stephens, Marijane Hameršak i Ive Pleše. Autori se bave figurom stranca, izbeglice – (ne)građanina – u periodu koji je obeležen pomeranjem u desno i okretanjem evropskih liberalnih ideala prema bezobzirnom pragmatizmu.
Drugo poglavlje započinje istraživanjem (Rijeka kao multikulturalni grad) Barbare Matejčić i Drage Župarića – Iljića, a donosi i tekstove Irene Bekić i Duge Mavrinac i Igora Petričevića. Kroz istraživačke studije i analizu savremenih umetničkih praksi, tekstovi u ovom poglavlju opisuju svakodnevne zamke u priznavanju drugog, maskirane u administrativnu-pravnu, socijalnu, kulturalnu i psihološku frazeologiju.
Tekstovi Dragana Markovine, Manuele Bojadžijev i Sabine Salamon nalaze se u trećem poglavlju knjige i istražuju alternative narastajućoj ksenofobiji i socijalnoj diskriminaciji, i zamišljaju ujedinjeni front koji bi umesto kulturnih, afirmisao univerzalna građanska prava, pored socijalnih i ekonomskih.
Ovaj deo knjige praćen je bogatom fotodokumentacijom, slikama umetničkih radova, posebno izložbi koje su održane u Muzeju moderne i savremene umetnosti u Rijeci od 2016. do 2019. godine na temu migracija.
Upravo to i jeste suština projekta, Rizikuj promenu, da objedini i afirmiše umetničke prakse koje favoriziraju saosećanje i solidarne akcije.
Projekat Rizikuj promenu podržava Evropska unija, a partneri u realizaciji su: Udruženje za kulturu i edukaciju ACE Kibla iz Maribora, riječki Muzej moderne i savremene umetnosti, Muzej savremene umetnosti Vojvodine, Centar za kulturu novih medija iz Rige, ustanova za digitalnu umetnost i kulturu ZINC iz Marseillesa, Nacionalni i kapodistrijski univerzitet u Atini, Agencija za razmenu savremene umetnosti ACAX iz Budimpešte, Fondacija za promociju socijalne inkluzije s Malte i X-OP iz Maribora.
Knjigu – čitanku u celini možete pročitati na https://issuu.com/
