Muzej moderne i savremene umetnosti (MMSU) u Rijeci je u subotu 29. februara predstavio novu umetničku intervenciju u javnom prostoru, a reč je o 11 metara visokom Neboderu za ptice beogradskog umetnika Vladimira Perića Talenta, koji je refleksija na novogradnju vođenu profitom, a ne kvalitetom stanovanja.
Spontano useljavanje ptica odvija će se van pisanih i nepisanih zakona i uslova gostoprimstva, a vreme će, kao jedan od najdražih Perićevih materijala, odigrati važnu ulogu u metamorfozi skulpture.
Nakon Kožarićevog Stoga sena, ovo je nova umetnička intervencija u javnom prostoru iz programa Izvrnuti džep, u sklopu Evropske prestonice kulture – „Neboder za ptice“ umetnika Vladimira Perića Talenta.
„Novogradnja u rezidencijalnoj četvrti. Vrhunski dizajn, elegantni i funkcionalni stanovi. Blizina mora. Dobrodošle sve ptice, nezavisno o vrsti i bračnom statusu.” Ovako bi mogao izgledati oglas za kupovinu stana u „Neboderu za ptice” – skulpturi od drveta i metala sa 160 ptičjih „stanova”, sve do 11 metara u vis, unutar kompleksa Dvorane kulture „Joga u svakodnevnom životu“ i Dharma hostela na riječkom „Plumbumu“. Iako će neboder stvarno poslužiti pticama, on nastaje kao umetnička intervencija beogradskog umjetnika Vladimira Perića Talenta, i to u sklopu ciklusa umetničkih intervencija u javnom prostoru Izvrnuti džep „Muzeja moderne i suvremene umjetnosti“, kao deo programa Evropske prestonice kulture.
Povratak ptica i pčela u područje nekadašnje fabrike
Ova je umetnička intervencija sastavni deo programskog pravca Doba moći koji se, osim riječkom i evropskom istorijom, bavi različitim oblicima i odnosima moći – od destruktivne do kreativne moći te različitim područjima umetnosti – od pozorišta, filma, preko likovne umetnosti i umetničkih intervencija sve do arhitekture.
Neboder za ptice reflektuje tip gradnje u kojem stanuju mnogi Riječani. No njegova je pozicija oprečna u odnosu na obližnji Vulkanov neboder, praznu staklenu ljušturu Tower centra te dimnjak u Vulkanovom naselju. Pri gradnji su korišćeni materijali lokalnih preduzetnika koji su nakon propadanja fabrike „Vulkan“ naselili područje tzv. Vulkanovog naselja.
Održivost i stopljenost s okolinom ogleda se i u odabranoj mikrolokaciji – ptice i pčele koje su za vreme aktivnog rada fabrike u velikom broju napustile područje, sada se vraćaju zbog upornog rada na održavanju zelenih površina oko hostela Dharma.
Vladimir, ideju o nastanku rada pojašnjava u svom duhovitom stilu: „Izgradnja nebodera za ptice ideja je mladog arhitekte koji na tavanu porodične kuće pronalazi staru, neiskorišćenu kućicu za ptice. Ne videvši svrhu ovakve neobičnosti, on zastareli koncept prilagođava savremenom kontekstu, u kome humanizam, empatija ili uvažavanje individualnosti nisu preterano značajni pojmovi. Narativi koji oblikuju sastave stanovanja ljudi, upravljeni profitom ili činjenicom da je važno smestiti što više ljudi u što manji prostor, bez obzira na adekvatnost takvog stanovanja i kvalitetu života, mladom arhitekti nisu strani. Tako on dolazi na genijalnu ideju izgradnje nebodera za ptice, nadajući se da će ovo postati globalna situacija i za stanovanje ptica, a da će sve zasluge, kako kroz slavu tako i kroz novac, otići upravo njemu.“
Prvi neboder za ptice umetnik izgradio u Austriji
Inače, prvi Neboder za ptice Perić je izradio još 2003. godine, u okviru međunarodnog Simpozijuma umetnika u Austriji (XYZ Kunst aus Holz) održanog u sklopu fabrike za proizvodnju luksuznih kuća od drveta. Umetnici su tokom trajanja simpozijuma na raspolaganju imali sve kapacitete fabrike, od materijala preko opreme do prostora za rad. Perić je prvo, prema ornitološkim pravilima, projektovao jedan element – kućicu za ptice, a zatim i ceo Neboder. Sačinjavalo ga je 160 kućica a bio je visok sedam metara. Prvi ptičji parovi, i to senice, doselili su već sledeće godine a po umetnikovim saznanjima, u neboderu se još uvijek stanuje.
Vladimir Perić (1962) je studirao grafiku i fotografiju na Fakultetu primenjenih umetnosti i dizajna u Beogradu. Od 1986. do 1996. izlagao je pod pseudonimom Talent, a od 1996. do 2006. kao član grupe Talent Factory. Od 2006. radi na projektu Muzej detinjstva. Njegov rad pluralističkog izraza pripada konceptualnoj umetnosti i prepoznatljiv je na raznim umetničkim poljima: u muzici, u vizuelnoj umetnosti – grafici i grafičkom dizajnu, fotografiji, te u likovnoj umetnosti u kojoj se izražava u formi instalacija, objekata i ready-made objekata.
Do sada je izlagao na šezdesetak samostalnih i na više od 200 grupnih izložbi. Bio je predstavnik Srbije na 55. Bijenalu u Veneciji 2013. godine sa Milošem Tomićem, a predstavili su se izložbom Nema ničega između nas, čiji je komesar bila nezavisna kustoskinja Maja Ćirić.
Hostel Dharma i Dvorana kulture Joga u svakodnevnom životu partner su na izgradnji skulpture, dok kustoski tim MMSU-a čine: Kora Girin, Nataša Šuković i Slaven Tolj.
Izvrnuti džep je deo programa Evropske prestonice kulture, programskog pravca Doba moći.
