Izložba radova 28 umetnika/ca i dve umetničke grupe sa područja Bosne i Hercegovine, Bugarske, Severne Makedonije, Slovenije, Srbije, Hrvatske i Crne Gore biće održana od 3. oktobra do 10. novembra u Umetničkoj galeriji „Nadežda Petrović“ i Galeriji „Risim“, kao i na još devet lokacija u Čačku, uključujući i otvoreni javni prostor.
Jubilarni, 30. Memorijal Nadežde Petrović u Čačku, čija je selektorka dr Sarita Vujković, predstavlja radove 30 umetnika/ca i umetničkih grupa sa prostora bivše Jugoslavije i iz Bugarske, objedinjene konceptom Na jug, na jug! Idemo na jug! Prateći teorijski, umetnički i geografski kontekst u kojem umetnici deluju, izložba je struktuirana tako da razmatra raznovrsne pozicije unutar sveta umetnosti, uključenosti i isključenosti unutar glavnih tokova, socijalizaciju i urbanizaciju, marginalne grupe i migracijska kretanja, akcentujući individualnost pojedinih pozicija.
Na izložbi 30. MNP učestvuju: Igor Antić, Radoš Antonijević, Katarina Alempijević, diSTRUKTURA (Milan Bosnić i Milica Milićević), Uroš Đurić, Vladimir Perić Talent, Biljana Đurđević, Dušan Otašević, Predrag Terzić, Vuk Ćuk i Vesna Perunović iz Srbije, Jaka Babnik, Irwin (Dušan Mandič, Miran Mohar, Andrej Savski, Roman Uranjek i Borut Vogelnik) i Jasmina Cibic iz Slovenije, Igor Bošnjak, Danica Dakić, Radenko Milak, Mladen Miljanović, Lala Raščić, Selma Selman i Jusuf Hadžifejzović iz BiH, Žanet Vangeli iz Severne Makedonije, Zlatan Vehabović, Igor Grubić, Dalibor Martinis, Vedran Perkov iz Hrvatske, Natalija Vujošević i Jelena Tomašević iz Crne Gore, kao i Pravdoljub Ivanov i Kamen Stojanov iz Bugarske.
Naziv izložbe Na jug, na jug! Idemo na jug! aludira na popularni usklik koji odražava industrijski i modernizacijski napredak Srbije krajem XIX i početkom XX veka, koji je težio jugu, kada je kroz Sićevačku klisuru prošla železnička pruga vozeći i učesnike prve Jugoslovenske kolonije 1905. Bila je to pruga koja je povezivala London, Pariz, Minhen, Beč, Budimpeštu, Beograd, Sofiju i Istanbul, ona ista kojom je od 1883. godine saobraćao legendarni Orijent ekspres, moderna saobraćajnica toga vremena koja je menjala kulturno-politički pejzaž Balkana u pokušaju evropskog rešavanja „istočnog pitanja“, ostavljajući trajne promene, vidljive i danas. Sa druge strane, prefiks „južni“ prožet je u nazivu Jugoslavija, kao i u brojnim konotacijama koje govore o potrebama migracija i kretanja, izazvanih prirodnim zakonitostima ekosistema ili drugim kataklizmama ratne, ekonomske ili neke druge vrste traume.
Prema navodima selektorke Sarite Vujković, muzejske savetnice i direktorke Muzeja savremene umetnosti Republike Srpske (MSURS) u Banjaluci, prirodna potreba za jugom danas je zamenjena hrljenjem na zapad u svim segmentima ljudskih potreba – sigurnosnih, ekonomskih, obrazovnih, intelektualnih, kulturoloških i umetničkih, koje svakodnevno govore o stanju društva u kojem trenutno obitavamo.
Osnov koncepta selektorskog pristupa su postulati na kojima se bazira 60-godišnja istorija Memorijala Nadežde Petrović – da poštuje sećanje koje se temelji na izvornim, etičkim i estetskim principima životnog dela Nadežde Petrović, začetnice moderne umetnosti i prvih formi likovne scene na ovim prostorima, patriotkinje i pobornice ideja južnoslovenskog kulturnog jedinstva, navela je Sara Vujković u tekstu za katalog.
Jubilarna izložba, čija je kustoskinja Mirjana Racković, oslanja se na postjugoslovenski umetnički prostor koji još od vremena Nadežde Petrović, i pored državne razuđenosti i brojnih istorijskih i političkih turbulencija, ima homogene umetničke veze i neprekinute linije saradnje, bliskost umetničkih koncepcija i individualnih putanja, vidljivih i u novim praksama i umetničim pojavama.
Kako je reč o 30. Memorijalu Nadežde Petrović, izuzetno je bilo važno napraviti određena poređenja sa Nadeždinim radom, zapravo sa njenim progresivnim idejama – zbog toga je u specifičnoj umetničkoj relaciji kao polazna osnova cele izložbe povučena paralela sa umetnicima-učesnicima Prve jugoslovenske kolonije 1905, čime se otvara istorijski dijalog sa radom velikana ranog modernizma na ovim prostorima.
Izložba je, prema navodima selektorke, fokusirana na viziju hronološke retrospekcije kao mnoštva ideja koje su povezane novom i neodoljivom voljom za stvaranjem, koja govori o mnoštvu temporalnosti, preoblikujućih nostalgija u pozitivno iskustvo dezorijentisanosti, pretočenih u umetničku formu koja istražuje sve dimenzije sadašnjosti, prateći linije u svim pravcima vremena i prostora.
Postavka 30. MNP obuhvata raznovrsne radove – od neoavangarde, novog pristupa crtežu, slikarstvu, skulpturi, instalacijama i radovima u galerijskom prostoru, preko videa, fotografija, performansa, animacije i radova u javnom prostoru, uključujući na određene načine i lokalnu umetničku scenu.
Povezivanjem više izlagačkih lokacija, uključuju se i druge institucije kulture, što, uz još javni prostor, daje poseban vizuelni izgled i primarno naglašava značaj 30. MNP u smislu interresorne saradnje, prepoznajući ne samo značaj te manifestacije za lokalnu sredinu i regionalno okruženje, već ističući dalekosežnost ideje od pre 60 godina i stalnu posvećenost osnivača, Grada Čačka, važnosti praćenja i promocije aktuelne umetničke scene, a sve u najboljoj tradiciji umetničkog dela Nadežde Petrović.
Ako pogledamo vreme u kome je živela Nadežda Petrović i činjenicu da njeno delo nije bilo prihvaćeno i na pravi način vrednovano, ako čitamo njene kritičke osvrte i prepisku, ako se prisetimo njenih srčanih govora, koji su bili potpuno u duhu vremena i temperamentnog žara engleskih sufražetkinja, videćemo da joj patrijarhalni okviri u kojima se nalazila nisu dozvoljavali da ispolji dodatnu snagu stavljajući žensko pitanje u prvi plan.
Revolucionarna vizija društvenog aktivizma Nadežde Petrović, istorijski gledano, podržavala je promene, menjajući na taj način i živote samih žena. Ako to vreme posmatramo iz današnje perspektive, u duhu feminističkog aktivizma, vidimo da mu potpuno odgovara jednostavna konstatacija Bell Hooks: „Možemo početi feministički delovati kod kuće, tamo gde živimo, obrazujući sebe i ljude koje volimo“.
Drugim rečima, primenjivati teoriju koja se bavi nama, našim životima u sadašnjosti, živeti živote u kojima volimo i cenimo pravdu, a iznad svega istinsku slobodu – ujedno je i načelo delovanja same Nadežde Petrović, a vrlo lako se može primeniti i na današnje vrijeme i savremenu umjetničku praksu.
Izvor: SeeCult
